Zarys historii franciszkanów w Gliwicach
W archiwum Prowincji św. Jadwigi znajduje się szereg dokumentów pochodzących z początku XX wieku potwierdzających wolę ponownego osiedlenia się franciszkanów w Gliwicach. W 1810 roku zmuszeni byli bowiem opuścić gliwicki kościół i klasztor Świętego Krzyża, który wybudowali Bracia Mniejsi z prowincji refomatów z Krakowa. Warto podkreślić, że właśnie z tego klasztoru w 1656 roku na prośbę hrabiego Gaszyna wyruszyli franciszkanie na Górę św. Anny, by objąć opieką duszpasterską pielgrzymów przybywających do łaskami słynącego tam wizerunku św. Anny oraz zamieszkać w przygotowanym dla nich klasztorze.
Już od 1902 roku ówczesny kustosz, o. Alard, próbował odkupić od państwa skonfiskowane podczas Kulturkampf zabudowania klasztorne wraz z kościołem Świętego Krzyża. Równocześnie z franciszkanami próbowali osiedlić się w Gliwicach redemptoryści zabiegając o to samo miejsce. Nie wiadomo, co było przyczyną tego, że redemptoryści w marcu 1921 roku ubiegli franciszkanów w kupnie klasztoru wraz z kościołem.
Z chwilą, kiedy nie można już było liczyć na odzyskanie klasztoru, kapituła postanowiła zakupić odpowiednią parcelę i wybudować na niej klasztor. Do wykonania planu nie doszło, z uwagi na pojawienie się możliwości przejęcia zabudowań dotąd użytkowanych przez partię komunistyczną. Przypadkowo jeden z zaprzyjaźnionych z zakonem proboszczów gliwickich dowiedział się, że ze względu trudności finansowych organu partii, zamierzali sprzedać swoje dość obszerne zabudowania w części hutniczej miasta.
W kwietniu 1921 roku zarząd kustodii franciszkańskiej potwierdził zamiar osiedlenia się zakonników w Gliwicach. Dlatego do kardynała wrocławskiego skierowano pismo z prośbą o pozwolenie erygowania placówki franciszkańskiej.
Po długich pertraktacjach z wcześniejszymi właścicielami udało się nabyć zabudowania, co sprawiło, że 2. maja 1922 roku franciszkanie zamieszkali w nabytych zabudowaniach. Dnia 1. sierpnia 1922 roku prowincjał w asyście dziekana gliwickiego poświęcił nowy klasztor i przylegającą do niego kaplicę Najświętszego Serca Pana Jezusa. Na tę uroczystość przybyli wierni z całych Gliwic. Wszyscy cieszyli się z tego, że franciszkanie po 123 latach nieobecności mogli powrócić do ich miasta i w krótkim czasie zaadoptować nabyte budynki na cele religijne.
(Na podstawie: B. B. Kurowski OFM, Franciszkanie Prowincji św. Jadwigi na Śląsku 1887-1939, Wrocław 1997)